Historia Ciechocinka

Położenie

Najsłynniejsze polskie uzdrowisko – miasto Ciechocinek leży między Toruniem a Włocławkiem na terenie Kujaw, niedaleko tras wiodących na północ i południe Polski. W odległości 2 km od miasta biegnie droga krajowa nr 91, która prowadzi przez województwa: pomorskie, kujawsko-pomorskie, łódzkie i śląskie, nazywana „starą jedynką”, łącząca Gdańsk z Częstochową. Miejscowość posiada też dogodny dojazd do autostrady A1 (węzeł nr 13 Ciechocinek). Centrum miasta Ciechocinka rozbudowało się w obrębie pasa piaszczystych wzniesień wydmowych sięgających 55 m n.p.m. Po reformie administracyjnej Ciechocinek został włączony do województwa kujawsko-pomorskiego, powiatu aleksandrowskiego. Miasto liczy ok. 10 tysięcy mieszkańców i zajmuje powierzchnię 15,26 km kw.

Nazwa miasta

Pochodzenie nazwy miasta Ciechocinek tłumaczone jest w różny sposób. Zdaniem jednych, nazwa miasta pochodzi od słowiańskiego imienia Ciechota, domniemanego pierwszego właściciela wsi. Inna wersja głosi, że Krzyżacy, korzystając z nadania im Słońska, cichaczem zagarnęli sąsiadujące z nim grunta, które zaczęto nazywać „cichym odcinkiem”, co zostało z czasem zmienione na Ciechocinek. Zdaniem innych etymologia wywodzi się od Ciechocina nad Drwęcą w powiecie lipnowskim. Nazwa Mały Ciechocin - Ciechocinek ma wynikać stąd, że część ludności Ciechocina przeniosła się na pustkowie i założyła Ciechocinek. Istnieje również piękna legenda krążąca wśród mieszkańców, w której „w zamierzchłych czasach, tu gdzie płyną słone zdroje, stał warowny gród księcia, który miał piękną córkę Cinę. Zakochał się w niej waleczny rycerz Ciecho, ale ojciec nie dał zgody na ślub. Młodzi uciekli, zostali jednak schwytani i postawieni przed oblicze zagniewanego księcia, który skazał córkę na uwięzienie w baszcie, a rycerza kazał utopić w nurtach Wisły. Władca wiślanych wód przemienił duszę rycerza w srebrnopiórego anioła, który uwolnił księżniczkę i dusze ich połączyły się na wieczność w wiślanej toni. Raz w roku, w Noc Świętojańską, para kochanków wyłania się z fali rzeki i odwiedza rodzinne strony. Okoliczny lud miejsca ich wędrówek nazwał „Ciecho - Cina”, z czego późniejsza nazwa „Ciechocinek”.

Zasoby solanki i słonawej wody mineralnej „Krystynka”.

Wody typu chlorkowo-sodowo-bromkowo-jodkowo-żelazistego, są eksploatowane ujęciami wierconymi, są numerowane od lat 40. XIX wieku. Na terenie Ciechocinka wykonano dotąd 62 wiercenia badawcze i eksploatacyjne. Najgłębsze (nr 18) sięgało 1450 m głębokości. Obecnie czynne są odwierty oznaczone numerami 11, 14 (terma I), 16 (terma II) i 19a, nieczynne są ujęcia 17, 17a, 17b i 18 (terma III). Ciechocińskie solanki mają różną zawartość soli, służą do produkcji soli, szlamu i ługu leczniczego, wody mineralnej „Krystynka” oraz kosmetyków, są też wykorzystywane do zabiegów leczniczych.

Etapy rozwoju potencjału Ciechocinka

W początkach XIX wieku malutka wieś Ciechocinek stała się miejscem realizacji rządowych planów budowy fabryki soli w oparciu o znajdującą się pod ziemią olbrzymich złóż solanki. Pierwsza tężnia została zbudowana w 1827 a fabryka soli ruszyła z opóźnieniem wywołanym wydarzeniami postania listopadowego dopiero w 1832r. Osada Ciechocinek, w której na potrzeby całego Królestwa Polskiego produkowano sól stała się w kolejnych latach również interesująca dla lekarzy. Od 1836 rozpoczęto w Ciechocinku udzielania kąpieli leczniczych po to by zacząć budować podwaliny infrastruktury uzdrowiskowej i docelowo miejskiej.

Przez wiele lat Ciechocinek był wsią, mniej znaczną niż Słońsk, miasta: Raciążek czy Służewo. W średniowieczu był własnością szlachecką. Należał kolejno do: Siemikowskich, Sobiesierskich, Służewskich, Potulickich, Niemojewskich i Zawadzkich. W 1823 r. Józef Zawadzki sprzedał 2 włóki na budowę warzelni soli Konstantemu Leonowi Wolickiemu. Ciechocinek należał też do Skarbu Polskiego, od 1829 r. był dzierżawiony osobom prywatnym. W 1847 r. folwark nabył Komitet Główny Uzdrowiska. A od 1912 jego właścicielem stał się Komitet Zawiadujący Ciechocińskim Zakładem Kąpielowo- Zdrojowym.

Dopiero w 1908 Ciechocinek uzyskał prawa osady. Reskryptem szefa administracji Generał-Gubernatorstwa z 11 XI 1916 r. osada Ciechocinek została podniesiona do rzędu miast. Prawa miejskie po odzyskaniu niepodległości potwierdził dekret rządu polskiego z 4 lutego 1919 r. Ciechocinek wszedł w skład powiatu nieszawskiego województwa warszawskiego.

W 1922 r. uchwalono ustawę o uzdrowiskach, na mocy której Ciechocinek został włączony do uzdrowisk państwowych. Została też powołana Komisja Zdrojowa, która miała odgrywać znaczącą rolę w podejmowaniu decyzji dotyczących spraw uzdrowiska.

W okresie międzywojennym Ciechocinek wspaniale się rozwijał. Stał się nie tylko największym, ale i najnowocześniejszym uzdrowiskiem nizinnym. Eksploatowano nowe źródła, sprowadzono najnowocześniejszą aparaturę zabiegową, dzięki czemu podniosła się jakość i zwiększył rodzaj stosowanych usług medycznych. Wiele zniszczyła katastrofalna powódź wiosną 1924 r. Jednak natychmiast poszerzono i podwyższono wały ochronne oraz przeprowadzono akcję melioracyjną, co przyczyniło się do osuszenia zawilgoconej niziny ciechocińskiej. Wyremontowano łazienki. W 1925 r. zrekonstruowano źródło solankowe nr 11, powstała fontanna „Grzybek” zaprojektowana przez Jerzego Raczyńskiego.

W latach 30. oddano do użytku nowoczesny odwiert termalny nr 14 wraz z zespołem drewnianych basenów ciepliczych - krytego i otwartego. Źródło to zostało uznane za rewelacyjne w ówczesnym zdrojownictwie europejskim.

Zagospodarowane zostały tereny między tężniami. Z inicjatywy Stowarzyszenia Lekarzy Zdrojowych powstał park Zdrowia. Najwcześniej, bo już w 1932 r. oddano do użytku pływalnię termalno-solankową z budynkiem basenowym o kształcie okrętu wg planu wybitnego architekta Romualda Gutta i inż. Aleksandra Szniolisa. Autorzy otrzymali za swój projekt nagrodę na krajowym konkursie sztuki w dziedzinie architektury podczas igrzysk XI olimpiady w Berlinie w 1936 r. Uroczystego otwarcia tego jedynego w skali świata obiektu dokonał 4 czerwca 1932 r. prezydent Ignacy Mościcki. W lipcu 1933 r. oddano do użytku Dom Reprezentacyjny Państwowego Zakładu Zdrojowego przeznaczony dla specjalnych gości. Pensjonat nazywany Dworkiem Prezydenta RP gościł wysokich urzędników państwowych. Później powstał ogródek jordanowski i stadion sportowy. Kompleks zieleni zaprojektował Zygmunt Hellwig. On także jest autorem projektu parterów zieleni wzdłuż ulicy Nieszawskiej, z pięknymi dywanami - wizytówką Ciechocinka.

W mieście utwardzono ulice, na ul. Zdrojowej pojawia się nowość – trylinka, zakończono elektryfikację, zmodernizowano ujęcie wody na Kuczku i instalację wodną. Została wybudowana wieża ciśnień i stacja filtrów.

W 1932 r. oddano do użytku zespół handlowo-gastronomiczny zwany Europą, nowoczesny i piękny gmach szkoły podstawowej (1934), obiekt Urzędu Pocztowego (1937) przy placu Gdańskim projektu Romualda Gutta, halę targową (1938). W zabudowie dominują dworki i pensjonaty tonące w zieleni, rozrosły się bowiem drzewa i krzewy w parkach: Zdrojowym, Sosnowym i Tężniowym. Miasto rozwijało się w kierunku południowo-zachodnim. Przejawem dynamicznego rozwoju było stopniowe włączanie w obręb miasta sąsiadujących miejscowości: części kolonii Słońsk, Piaski, Słonawy, Mała Wola, wsi: Aleksandrówka i Stary Ciechocinek oraz części Wołuszewa. W 1939 r. liczba mieszkańców wynosiła 5 300 ( w tym 700 Żydów oraz grupy Rosjan i Niemców).

Treść w oparciu o opracowanie Aldony Nocnej dla PUC SA pt. „Spacerkiem po Ciechocinku” przewodniku dostępnym we wszystkich obiektach i sklepie firmowym Uzdrowiska.

Zobacz także

AKTUALNOŚCI